Guzy jajników

Zabiegi

Guz jajnika to szerokie pojęcie wszystkich patologicznych zmian w jajnikach zarówno tych o charakterze czynnościowym tj. ustępujących samoistnie, jak też zmian stopniowo rosnących i nie ustępujących stanowiących często zagrożenie dla zdrowia i życia pacjentki. Guzy dzielimy na tzw. guzy o budowie litej oraz guzy torbielowate (torbiele) zawierające najczęściej treść płynną. Mogą też występować guzy o mieszanej strukturze tzw. guzy lito-torbielowate. Guzy mogą występować pojedynczo lub w większej liczbie. Rozmiary guzów też bywają różne – mogą mieć wielkość orzecha, ale zdarzają się również guzy o rozmiarach arbuza. Dla pacjentki najważniejsze ma jednak znaczenie to, czy guz ma charakter łagodny, czy też złośliwy.

Małe guzy rzadko kiedy dają wyraźne objawy. Często ich wykrycie jest czystym przypadkiem, np. na skutek kontrolnego badania USG. Większe zwykle dają już wyraźne objawy, do których zaliczamy bolesność podbrzusza, wzdęcia, zaparcia, częstomocz. Jednym z niepokojących sygnałów mogących świadczyć o występowaniu guzów jajników są zaburzenia cyklu miesiączkowego, plamienia i krwawienia międzymiesiączkowe, bóle głowy, mdłości czy wymioty. Około 5–6% guzów jajnika wykazuje czynność hormonalną. Jak dotąd nie udało się ustalić jednoznacznych przyczyn powstawania guzów jajników.
Diagnostyka guzów jajnika polega na wykonaniu USG sondą dopochwową, czasami wykonania badania tomografii komputerowej czy rezonansu magnetycznego miednicy mniejszej. W ustaleniu rozpoznania pomocne są również badania krwi w kierunku tzw. markerów nowotworowych Ca-125, He-4, Ca 19.9. Czasami nawet i te badania nie są wystarczające, aby postawić ostateczną diagnozę. Z pomocą przychodzi wówczas laparoskopia, która może mieć zarówno charakter diagnostyczny (pobranie próbek do badania histopatologicznego), jak i stanowić jednocześnie zabieg leczniczy (laparoskopowe usunięcie macicy z przydatkami i węzłami chłonnymi). Coraz częściej na świecie, laparoskopia ma zastosowanie właśnie we wczesnej diagnostyce i leczeniu zmian nowotworowych złośliwych jajników.

Leczenie guza jajnika zależy od zaawansowania choroby oraz charakteru guza. Guzy łagodne można wyłuszczyć z jajnika, guzy graniczne najczęściej usuwa się z całym jajnikiem i jajowodem, wykonując tzw. usunięcie przydatków. W przypadkach guzów złośliwych istnieje często konieczność usunięcia całego narządu rodnego, okolicznych węzłów chłonnych, wyrostka robaczkowego oraz sieci. Potem najczęściej zleca się chemioterapię. U młodszych kobiet usunięcie jajników oznacza przyśpieszoną menopauzę. Bywa, że jej objawy są bardziej nasilone niż w przypadku naturalnego wygasania funkcji jajników. Wtedy lekarze decydują się w niektórych przypadkach na podanie pacjentce środków hormonalnych, łagodzących dolegliwości.

Zabieg laparoskopowy usunięcia guza (torbieli) jajnika wymaga specjalistycznego sprzętu laparoskopowego i odpowiednio przygotowanej sali operacyjnej, oraz bardzo doświadczonego i wyszkolonego zespołu operacyjnego. Jest to zabieg wymagający od operatora znajomości technik preparacji przydatków i usuwania narządu rodnego oraz węzłów chłonnych w przypadku zaistnienia takiej konieczności. Zabieg przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym na stole operacyjnym przypominającym fotel ginekologiczny. Jest on pochylony w ten sposób, że pacjentka znajduje się w tzw. pozycji Trendelenburga, czyli z głową ułożoną nieco niżej niż nogi. Na początku zabiegu podaje się do jamy brzusznej poprzez specjalną igłę dwutlenek węgla w celu wytworzenia odmy otrzewnowej. Gaz unosi powłoki brzuszne do góry oraz „rozpycha” jelita pozwalając na wprowadzenie narzędzi laparoskopowych. Następnie poprzez niewielkie, około 10 milimetrowe, kosmetyczne nacięcie w pępku wprowadza się do jamy brzusznej kamerę oraz źródło światła. Na monitorze uzyskuje się kolorowy obraz w znacznym powiększeniu, o bardzo wysokiej rozdzielczości. Poprzez trzy 5 milimetrowe nacięcia ponad spojeniem łonowym wprowadza się do jamy brzusznej dodatkowe mikro narzędzia. Przy ich pomocy wyłuszcza się guza z jajnika w całości lub otwiera i opróżnia jego zawartość. Usunięte zmiany umieszcza się we wprowadzonym do jamy brzusznej woreczku (tzw. endobagu) i usuwa z jamy brzusznej przez jedno z wykonanych uprzednio nacięć. Po zakończeniu zabiegu narzędzia z jamy brzusznej usuwa się i wypuszcza wprowadzony uprzednio dwutlenek węgla. Na rany po wprowadzonych narzędziach zakłada się szwy kosmetyczne. Pacjentka uruchamiana jest około 6 godzin po zabiegu. Kilka godzin po zabiegu pacjentka może pić płyny, a po pojawieniu się perystaltyki jelit, może zacząć spożywać lekkostrawne pokarmy. Pacjentka wypisywana jest domu następnego dnia po operacji. Ponieważ dolegliwości bólowe po zabiegu są bardzo niewielkie, stosuje w domu jedynie ogólnodostępne leki przeciwbólowe. Po zabiegu można powrócić do codziennych zajęć po 3 dniach, a do pełnej aktywności po około 7-10 dniach.

1-2 godziny

Czas trwania zabiegu

2 dni

Pobyt w klinice

ogólne

Znieczulenie

4 tygodnie

Zalecany czas pobytu pod kontrolą lekarza

Zalecenia przed operacją:

 

Zabieg laparoskopowego wyłuszczenia guza (torbieli) jajnika lub usunięcia guza (torbieli) wraz z przydatkami jest wykonywany u kobiet. Jest zaliczany do większych zabiegów ginekologicznych. W celu przygotowania się do zabiegu należy wykonać badania laboratoryjne oraz oznaczyć grupę krwi. Wszystkie badania możemy wykonać bezpośrednio przed zabiegiem, jednak ich wcześniejsze wykonanie zwiększa prawdopodobieństwo wykonania zabiegu.

Zalecenia po operacji:

 

  • prowadzenie oszczędzającego trybu życia i unikanie dużych wysiłków fizycznych przez 7-10 dni
  • stosowanie diety lekkostrawnej przez 3 dni
  • samodzielna pielęgnacja ran po wkłuciach preparatem odkażającym i codzienna zmiana naklejonych, jałowych opatrunków
  • doraźne stosowanie ogólnodostępnych leków przeciwbólowych
  • zgłoszenie się do lekarza celem usunięcia szwów około 7 dnia po zabiegu
  • powstrzymanie się od współżycia do czasu kontroli lekarskiej
  • odebranie po 14 dniach od zabiegu wyników badań histopatologicznych i zgłoszenie się z wynikami do kontroli u lekarza